نقش پدران در پیشگیری از گرایش فرزندان به مواد اعتیادآور: کاربرد نظریه رفتار برنامه ریزی شده

مقدمه: شناخت عوامل مؤثر در انجام رفتارهای پیشگیری کننده از گرایش فرزندان به مواد اعتیادآور ازجمله نقش والدین از طریق نظریه های تغییر رفتار ضروری هست. این مطالعه با هدف تعیین نقش پدران در پیشگیری از گرایش فرزندان به مواد اعتیادآور مبتنی بر نظریه رفتار برنامه ریزی شده انجام گرفت. مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی- تحلیلی به روش مقطعی انجام شد. جامعه مورد پژوهش نمونه 180 نفری از پدران شهر یزد بودند که به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. پرسشنامه جمع آوری اطلاعات در سه بخش؛ هفت سؤال جمعیت شناختی و زمینه ای، چهار گویه نگرش، چهار گویه هنجارهای ذهنی، دو گویه کنترل رفتار درک شده، پنج گویه قصد رفتار و نه سؤال عملکرد بود که به صورت خود گزارش دهی تکمیل شدند. داده های جمع آوری شده توسط نرم افزار spss-18 با استفاده از آزمون های توصیفی و تحلیلی نظیر؛ تی تست مستقل، anova، آنالیز رگرسیون خطی و ضریب همبستگی پیرسون در سطح معناداری 0/05 مورد آزمون قرار گرفتند. یافته ها: محدوده سن شرکت کنندگان 30 الی 59 سال با میانگین 5/34 ± 40/38 بود. گویه های؛ ضرورت رفتار در بخش نگرش، تأیید همسران در هنجارهای ذهنی، مشکل بودن انجام رفتار در کنترل رفتار درک شده، شروع رفتار از فردا در قصد رفتار و ایجاد ارتباط صمیمانه با فرزندان جهت پیشگیری از ایجاد گرایش به مواد اعتیادآور در بخش رفتار بیشترین امتیاز را کسب کردند. بیشترین امتیاز مربوط به سازه هنجارهای ذهنی بود. نگرش پدران کارمند، صاحب خانه و دارای سطح تحصیلات لیسانس و بالاتر، کنترل رفتار درک شده پدران بدون سابقه اعتیاد در خانواده و دوستان، قصد رفتار پدران مطلقه و رفتار پدران با تحصیلات لیسانس و بالاتر و بدون سابقه اعتیاد در خانواده و دوستان در خصوص پیشگیری از ایجاد گرایش به مواد اعتیادآور در فرزندانشان مثبت تر بود. هنجاری ذهنی و قصد رفتار 23/5 درصد از واریانس رفتار را پیشگویی کردند. نتیجه گیری: مهم ترین عامل در انجام رفتار پیشگیرانه، قصد رفتار و هنجارهای ذهنی بود که با تأکید بر آن ها در برنامه های آموزشی می توان در این رابطه مؤثرتر عمل کرد.